De Hoop in Swartbroek

Wie aan een molen denkt, ziet meestal een stellingmolen voor zich. Maar in Limburg zijn stellingmolens schaars. Er zijn er maar twee, en één daarvan ligt in Weerterland: molen De Hoop. En dan moet je je bedenken dat de molen het grootste deel van haar bestaan helemaal geen stelling had.

Ligging van De Hoop in Swartbroek

Molen De Hoop ligt aan de noord-oostelijke dorpsrand van het Weerter kerkdorp Swartbroek. Met een stellinghoogte van 7.50 meter torent de molen duidelijk boven de omliggende woonbebouwing uit. Vooral vanaf de Roermondseweg ziet men deze hoge molen markant in het Midden-Limburgse landschap liggen. De laatste jaren zijn er rondom de molen maatregelen getroffen (rooien en snoeien van bomen) om de biotoop te verbeteren.

Korenmolen de Hoop in Swartbroek. Foto: Marko Barendregt

Een houten achtkantige stellingmolen

De molen is om meerdere redenen bijzonder te noemen voor Limburg. Zoals gezegd, het is een van de twee stellingmolens in de provincie. Daarnaast is het een houten achtkantige molen. Elders in Nederland is de achtkantige molen een van de meest voorkomende, maar in Limburg zijn er maar vier van. De combinatie houten achtkant met een stelling is zelf uniek in Limburg.  

Geschiedenis van molen De Hoop

De molen staat sinds 1905 in het kerkdorp Swartbroek, maar de molen zelf is vele malen ouder. Molen De Hoop kent zelfs een geschiedenis van bijna 250 jaar, gebouwd in 1788 in Delfshaven om daarna in Vlaardingen als pelmolen te draaien. Een hechte Hollandse molen, dus. Maar hoe kwam dit bouwwerk in Midden-Limburg terecht?

De Hoop op de vorige locatie in Vlaardingen, eind 19e eeuw.

Eind 19e eeuw moest de molen in Vlaardingen wijken en stond voor sloop te koop. Precies op het moment dat molenaar Antoon Weekers uit Swartbroek ging denken over een windmaalbedrijf. De watermolen van het dorp was namelijk al in 1880 afgebroken en het dorp had geen korenmolen meer. Weekers kocht de onderdelen van deze stellingmolen en bouwde er in 1905 zijn graanmolen van. Aanvankelijk werd de molen als een beltmolen in Swartbroek herbouwd, Dus zonder stelling.

In 1923 kwam de molen in handen van bakker-molenaar Johannes Wilhelmus Roelofsen. In de jaren 1950 werd de molen eigendom van Franciscus Albertus Munster, die hem grondig liet restaureren. De molen liep nog een half jaar tot ieders tevredenheid, daarna kwamen er problemen. Hij kwam stil te staan, een deel van de belt werd afgegraven voor de bouw van een loods en het hekwerk werd van de wieken verwijderd. Bij de volgende restauratie in 1987 werd de molen in oude luister en als een stellingmolen hersteld door de Weerter molenbouwers Adriaens.

De Hoop in Swartbroek nog zonder stelling in 1957. Foto JOS PE, bron Gemeentearchief Weert

Meel van molen de Hoop

Molen de Hoop uit Swartbroek is een van de weinige molens in de regio die nog daadwerkelijk meel produceert voor consumptie. De molen is momenteel ingericht voor het malen van tarwe, rogge en boekweit en is nog steeds in bedrijf als productiemolen en draait regelmatig. De molen heeft 4 koppels maalstenen, waarvan er twee worden aangedreven door de wind en twee elektrisch. De hoofdfunctie is het malen van meel voor de bakkers en boekweit voor de slagers. Als nevenactiviteit wordt er veevoeder en bloem verkocht.

Technische gegevens van De Hoop in Swartbroek

• Type: 8-kantige houten stellingmolen met uit steen gemetselde onderbouw
• Stelling: hoogte 7.50 meter
• Functie: korenmolen
• Vlucht: 24.90 meter. Binnenroede: 24,90 m., ijzer, gelast, fabr. Derckx te Beegden, nr. 372, bouwjaar1985. Buitenroede: 24,90 m., ijzer, gelast, fabr. Derckx te Beegden, nr. 371, bouwjaar 1985
• Wieksysteem: Fokwieken met remkleppen
• As: gietijzer, L.I. van Enthoven Schravenhagen, nr. 302, bouwjaar 1861.
• Vang: Vlaamse blokvang met wipstok
• Kruiwerk: Engels
• Maalwerk: 4 koppels maalstenen