Sint Anna in Tungelroy

De ronde stenen beltmolen Sint Anna ligt aan de rand van het kerkdorp Tungelroy. Een beetje verscholen vanuit het dorp alsof ze wat verlegen is. Maar daar is geen enkele reden voor. Want de molen Sint Anna is met recht een van de mooiste molens uit de regio met een even zo mooie geschiedenis.

> Openingstijden
> Geschiedenis
> Sint Anna in Tungelroy bezoeken
> Adres

De invaart van de Sint Anna

Als je de Sint Annamolen bezoekt, dan kom je binnen via een indrukwekkende invaart. Het is bijna een tunnel die je naar het binnenste van de molen brengt. Daar aangekomen loop je bijna tegen een bijzonder apparaat op. Een apparaat dat je zeker niet op elke molen meer tegenkomt. Het is een elevator, een soort lift voor graan. Met kleine schepjes wordt graan naar de bovenliggende verdiepingen vervoerd. Het apparaat werkt nog altijd op windkracht en elektrisch.

Een verdieping hoger kom je op de meelzolder met twee deuren naar de molenbelt. Hier kan de molenaar met de kruilier de kap van de molen draaien en de wieken recht op de wind zetten. Vanaf hier kan de molenaar ook de wieken zelf aanpassen, bijvoorbeeld om een zeil voor te leggen of een stormbord te verwijderen. Uiteraard alleen als de molen stil staat. Bij een ronddraaiende molen komen de wieken met zo’n 80 kilometer per uur langs en is dit gedeelte veilig afgezet met hekken.

Molenaar op de belt van de Sint Annamolen. Foto: Marko Barendregt

Het maalwerktuig van de Sint Annamolen in Tungelroy

Weer binnen zie je de meelpijp, waar het gemalen graan in meelzakken valt. Deze plek wordt ook wel de cockpit van de molenaar genoemd. Hier kan hij namelijk alle maalfuncties bedienen. Alle touwen samen vormen als het ware zijn dashboard. Wil je weten waar het meel vandaan komt? Dan zul je nog een trap omhoog moeten. Op de zogenaamde steenzolder tref je namelijk twee koppels maalstenen aan. Bijzonder aan de Sint Annamolen in Tungelroy is dat een van de stenen op zijn kant staat. Hierdoor kun je precies zien hoe de groeven ervoor zorgen dat de graankorrels tot fijn mee vermalen worden.

De geschiedenis van de Sint Annamolen Tungelroy

De Sint Annamolen in Tungelroy is de eerste en enige windmolen die het dorp ooit heeft gehad. Tot het eind van de 19e eeuw werd er gemalen met een watermolen in de Tungelroyse Beek. De Vloedmolen stond daar al zo’n 600 jaar (!) maar moest gesloopt worden omdat de beek verlegd werd. Jan Mathijs Peerlings bezat juist een perceel grond in Tungelroy en bedacht dat er met het verdwijnen van de watermolen wel eens een goede boterham te verdienen zou zijn door daar een windmolen op te zetten. In 1874 kreeg hij daarvoor toestemming van de gemeente en twee jaar later was de molen in bedrijf: de Annamolen, waarschijnlijk vernoemd naar zijn vrouw Joanna Catharina Moonen.

Foto van de Sint Annamolen in Tungelroy halverwege de 20e eeuw. Foto: Ergoed Tungelroy. 

Jan Matthijs overleed in 1890 en de molen ging in de generaties daarna over van vader op zoon. Hendricus Peerlings breidde in 1907 de molen uit met een zuiggasmotor. Theu Peerlings gebruikte in de Tweede Wereldoorlog de molen voor het malen van graan buiten toezicht van de bezetter. Hij gaat in de jaren 50 over op malen met een dieselmotor en de molen raakt in verval. Harry Peerlings tenslotte, laat de molen opknappen en maalt er mee tot begin jaren 70. Aan het familiebedrijf kwam in 1978 een definitief eind als Harry de molen verkoopt.

Lange tijd staat de molen er wat verweesd en verwaarloosd bij. Verschillende pogingen tot een nieuwe bestemming strandden totdat de gemeente in 1991 de molen overneemt en ingrijpend restaureert. Vandaag de dag staat de Sint Annamolen te stralen op de rand van het dorp en draait ze weer regelmatig haar wieken in de wind.

Een gedetailleerd overzicht van de geschiedenis van deze molen vind je op de website van Erfgoed Tungelroy.

De Sint Annamolen in Tungelroy bezoeken

Wil je de Sint Annamolen bezoeken? Deze oude dame aan de rand van het dorp ontvangt je graag. Je kunt gewoon aanlopen tijdens de openingstijden, maar ook een afspraak maken om buiten de openingstijden langs te komen. Kom je met een groep, neem dan zeker even contact op voor groepsbezoek.

Wandel of rijd na je bezoek vooral ook even naar Kievitspeelweg/Meussenstraat net buiten het dorp. Van daar heb je het mooiste dorpsgezicht met zowel de Sint Annamolen als de kerktoren.

Technische gegevens van de Sint Annamolen in Tungelroy

• Vlucht: 25.20 meter
• Wieksysteem: oudhollands
• As: gietijzer
• Vang: Vlaams
• Twee koppels 17der stenen

Adres

Tungeler Dorpstraat75
6005 RH Tungelroy